Η κινέζικη Αφρική

Ούτε κανονιοφόροι, ούτε στρατοί, ούτε παπάδες. Αθόρυβα και μεθοδικά, οι κινέζικες επιχειρήσεις αντλούν πολύτιμες πρώτες ύλες από τη Μαύρη Ηπειρο για να γεμίζουν τα διψασμένα ρεζερβουάρ της ιλιγγιώδους ανάπτυξης του ασιατικού γίγαντα. Οι ντόπιες ελίτ τούς υποδέχονται ως σωτήρες-επενδυτές· οι εργαζόμενοι, ως σκληρά αφεντικά. Οι Κινέζοι, πάντως, έχουν τον τρόπο τους. Δεν οργανώνουν φιλανθρωπικές συναυλίες για τους πεινασμένους. Δεν χαρίζουν λεφτά, δεν νοιάζονται για τη διαφθορά. Με τα γουάν τους επενδύουν στην Αφρική μαζικά, την εκμεταλλεύονται συστηματικά και ονειρεύονται την οικονομική επέκτασή τους και στις άλλες ηπείρους. Η μεγάλη πορεία της Κίνας προς το μέλλον περνά από την Αφρική. Κανείς δεν ξέρει πού σταματά.

Νωπός είναι ακόμα στ' αφτιά ο ήχος της βουβουζέλας. Οσο όμως διαρκούσε το Μουντιάλ, πάνω στην αγωνία για την έκβαση των παιχνιδιών, ελάχιστοι πρόσεξαν μια σημαντική λεπτομέρεια: αυτές οι χαρακτηριστικές νοτιοαφρικάνικες καραμούζες στην «ούγια» έγραφαν «made in China». Τουλάχιστον οι εννέα στις δέκα. Και η βουβουζέλα δεν αποτελεί παρά ένα απειροελάχιστο παράδειγμα αφροσινικής συνεργασίας. Αλλο, πολύ πιο εντυπωσιακό βρίσκεται βορειότερα, στο υπό κατασκευήν εθνικό στάδιο του Μαπούτου, πρωτεύουσας της Μοζαμβίκης, που θα φιλοξενήσει τους Παναφρικανικούς Αγώνες του 2011. Μια επιγραφή στα πορτογαλικά (επίσημη γλώσσα της χώρας) και στα κινέζικα στην είσοδο του εργοταξίου δίνει μια γενναία υπόσχεση για το μέλλον: «Αυτό το έργο θα ολοκληρωθεί με τη μεγαλύτερη δυνατή αρτιότητα για να δοξάσει την Κίνα».

Σε πολλά άλλα σημεία της Μαύρης Ηπείρου σημαντικά έργα υποδομής (λεωφόροι, σιδηροδρομικές γραμμές, σχολεία, νοσοκομεία, αθλητικές εγκαταστάσεις, εργοστάσια κ.ά.) φέρουν κινέζικη υπογραφή. Η παρουσία των Κινέζων στην Αφρική δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Το σημαντικότερο σ' αυτήν έργο υποδομής, μετά το φράγμα του Ασουάν, κατασκευάστηκε από Κινέζους: πρόκειται για την Ταζάρα, μια σιδηροδρομική γραμμή μήκους 2.000 χλμ. που συνδέει τη Ζάμπια με το λιμάνι Νταρ ες Σαλάμ, πρωτεύουσα της Τανζανίας. Εγινε για να μεταφερθεί ο χαλκός της χώρας στον Ινδικό Ωκεανό. Το έργο κατασκευάστηκε τη δεκαετία του '70, επί Μάο. Οι σύντροφοι πήγαν, έφτιαξαν και απήλθαν. Απουσίασαν για πολλά χρόνια και σήμερα επιστρέφουν με τις τσέπες γεμάτες λεφτά, πρόθυμοι να επισκευάσουν την Ταζάρα που βρίσκεται υπό διάλυση και να φτιάξουν ό,τι άλλο χρειαστεί.

Η συνέχεια στην Ελευθεροτυπία

Άλλος χαίρεται κι άλλος πληρώνει

Η ευφορία των Νοτιοαφρικανών για το Μουντιάλ που φιλοξένησαν κόπασε και, τώρα που αρχίζει η εποχή των απολογισμών, η ομόνοια που τους ένωσε στα γήπεδα αποτελεί παρελθόν, η χώρα επιστρέφει στον βαθύ διχασμό της και η κυβέρνηση αντιμετωπίζει σωρεία επικρίσεων για το πόσα και πώς δαπάνησε στη διοργάνωση.

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, δαπανήθηκαν 6,3 δισ. δολάρια για το Παγκόσμιο Κύπελλο, υπέρογκη δαπάνη για μια χώρα με οξυμένα προβλήματα, ανεργία που καλπάζει στο 30%, τον ένα στους δύο σχεδόν κατοίκους να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, μέσο προσδόκιμο ζωής τα 49 χρόνια, το 18% του πληθυσμού να πάσχει από AIDS και μια ανεξέλεγκτη εγκληματικότητα, που την καθιστά την τρίτη πιο επικίνδυνη χώρα στον κόσμο, με 50 φόνους την ημέρα.

Η διαμάχη έχει ξεσπάσει έντονα, τώρα που τα φώτα έσβησαν από τα υπερσύγχρονα γήπεδα και πολλοί αναρωτιούνται αν η χώρα θα μπορούσε να διεξαγάγει τη διοργάνωση με άλλον τρόπο. «Δεν μπορείς να απαιτήσεις από μια αναπτυσσόμενη χώρα τις ίδιες υποδομές με μια ευρωπαϊκή. Η Νότιος Αφρική θα μπορούσε να είχε κάνει το Μουντιάλ στα υπάρχοντα γήπεδά της και να διαθέσει αυτά τα χρήματα σε πιο επείγουσες ανάγκες», επισημαίνει ο Κρεγκ Τάνερ στο ντοκιμαντέρ του «Fahrenheit 2010», όπου αφηγείται τις ελπίδες και τις αντιρρήσεις γύρω από το Μουντιάλ.

Η συνέχεια στην Ελευθεροτυπία