ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΧΙΝΑ«Ο Γουόλε Σογίνκα είναι ένας Τιτάνας, όχι μονάχα για τη Νιγηρία, αλλά για ολόκληρη την Αφρική»: μ' αυτή τη φράση ξεκινάει το άρθρο του για τον Αφρικανό νομπελίστα στο «New York Review of Books» ο Neal Ascherson. Αφορμή είναι η έκδοση του δεύτερου μέρους της αυτοβιογραφίας του συγγραφέα με τίτλο «You must set forth at dawn» (εκδόσεις Random House) είκοσι πέντε χρόνια μετά το «Ake: The years of childhood», όπου ο Σογίνκα ανακαλεί τα παιδικά του χρόνια, ως γόνου πλούσιας και διακεκριμένης οικογένειας της φυλής Γιορούμπα. Θεατρικός συγγραφέας και ποιητής, μυθιστοριογράφος και πολιτικός αναλυτής, εκδότης και ημερολογιογράφος, πολιτισμικός ιμπρεσάριος και ανεπίσημος διπλωμάτης, δημοκρατικός συνωμότης και ακάματος μαχητής της ελευθερίας, ο Σογίνκα σήμερα είναι γέρος και, όπως ο «Βολτέρος στο Φερνέ» στο ποίημα του Οντεν, «πολύ μεγάλος». Ωστόσο, δεν μπορεί να αναπαυθεί. Οι στίχοι του Οντεν, γραμμένοι σε εποχές άλλων, παλιότερων, φασισμών, είναι σαν να μιλάνε για τον ίδιο και για την Αφρική του 21ου αιώνα: «... Η νύχτα ήταν γεμάτη με κακό/ σεισμούς και εκτελέσεις. Σύντομα θα πέθαινε/ κι όμως πάνω από την Ευρώπη στέκονταν οι φρικτές τροφοί/ αδημονώντας να βράσουν τα παιδιά τους. Μονάχα οι στίχοι του/ ίσως και να μπορούσαν να τις σταματήσουν. Πρέπει να συνεχίσει να δουλεύει...»Κι έτσι ο Σογίνκα συνεχίζει να δουλεύει, ενώ στο φόντο του βιβλίου του διακρίνουμε ολοκάθαρα την ακολουθία των φρικτών αφρικανών τροφών που τόσο καλά γνώρισε και πολέμησε, διαφεύγοντας, σαν από θαύμα κάθε φορά, από τις κοχλαστές μαρμίτες τους. Φυλακίσεις, βασανιστήρια, εξορίες, ψυχολογικές ταπεινώσεις και επαγγελματικές καταστροφές, ένας ολόκληρος κρατικός μηχανισμός εναντίον του, από τη στιγμή που ξέσπασε ο νιγηριανός εμφύλιος (1967) αλλά πολύ καιρό αφότου τελείωσε (1970) δεν κατάφεραν να τον πτοήσουν. Η αυτοβιογραφία του Αφρικανού «γερο-Βολτέρου» δεν είναι ιστορικό έργο, αλλά η αφήγηση ενός ριψοκίνδυνου ταξιδιού μέσα από «σεισμούς και εκτελέσεις». Δεν είναι χρονικό, αλλά ένα επιδέξια δομημένο λογοτεχνικό έργο, που υφαίνει το χρόνο σε αναπάντεχα σχήματα. Τοποθετημένο στις ταραγμένες δεκαετίες μετά την ανακήρυξη της νιγηριανής ανεξαρτησίας το 1960, παρακολουθεί τη διαδοχή εννέα στρατιωτικών πραξικοπημάτων, το γενοκτόνο εμφύλιο με την Μπιάφρα, αναρίθμητες νοθευμένες εκλογικές αναμετρήσεις και αιματηρές εξεγέρσεις, αρκετές θνησιγενείς «επιστροφές στη δημοκρατία», κι από κοντά την ασταμάτητη ξένη χειραγώγηση και την ασύλληπτη ντόπια διαφθορά που γέννησε η ύπαρξη τεράστιων κοιτασμάτων πετρελαίου στο νιγηριανό υπέδαφος. Και φυσικά την ακραία φτώχεια και δυστυχία των ανθρώπων της πατρίδας του. Γιατί παρά το πετρέλαιο, μετά το '60 η νιγηριανή οικονομία συρρικνώθηκε κατά 2/3, το Λάγος, κάποτε γοητευτική πρωτεύουσα, μεταμορφώθηκε σε μια αδιάβατη, βρομερή παραγκούπολη και ο πληθυσμός αυξήθηκε από 55 εκατομμύρια το 1963 σε 134. Σπουδαίο βιβλίο ενός μόνιμα εξεγερμένου που πενθεί για την παρακμή της χώρας του, για το έθνος του «που κατάντησε ταυτόχρονα και ψοφίμι και αρπακτικό, αφού σκοτώνει και καταβροχθίζει το ίδιο του το είδος», η αυτοβιογραφία του Σογίνκα είναι μία από τις πιο έντιμες και τραγικές μαρτυρίες του αφρικανικού εγκλήματος που διεξάγεται, δεκαετίες τώρα, κάτω από τα αδιάφορα μάτια της Δύσης.
Κλεμμένο από την Ελευθεροτυπία
Περισσότερα για τον νομπελίστα αυτό συγγραφέα εδώ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου