Του ταξιδιού η λύπη κι ένα χαμόγελο πικρό

Ανυπομονούσα να έρθω στην Αφρική, πολύ, και τώρα που τα κατάφερα νιώθω περισσότερο λύπη παρά χαρά. Είχα, βλέπετε, φτιάξει στα μέσα μου μάτια, παρόλα τα προβλήματα τα οποία γνώριζα, μια μαγική εικόνα. Μια εικόνα που διαλύθηκε σα σκόνη στον άνεμο.
Ναι, το ήξερα ότι η χώρα που γεννήθηκα, η Ζιμπάμπουε, είχε πάρει την κάτω βόλτα, αλλά το πόσο χαμηλά θα έπεφτε ποτέ δεν το περίμενα. Άλλο είναι να τ’ ακούς από μακριά μέσα απ’ την όποια πολυτελή – για τα εδώ δεδομένα – ζωή σου, και άλλο να τα βλέπεις από κοντά.
Πολιτικές δολοφονίες, περίεργα αυτοκινητιστικά δυστυχήματα, ξαφνικοί θάνατοι, διαφθορά και όλο και πιο υψηλή εγκληματικότητα είναι τα χαρακτηριστικά της νέας Ζιμπάμπουε.
Και ο Μουγκάμπε στον κόσμο του, στα παλάτια του. Να κτίζει το ένα μετά το άλλο τα πολυτελή του σπίτια εδώ κι εκεί σ’ ολόκληρη τη χώρα, να στοιβάζει χρήμα σε τράπεζες του εξωτερικού και να γίνεται όλο και πιο αυταρχικός, όλο και πιο παράφρων, βυθίζοντας το λαό του στην ένδεια και τη μιζέρια.
Με τον πληθωρισμό να τρέχει στα 2000%(!), με τους επενδυτές, αλλά και τους μορφωμένους ντόπιους να φεύγουν μαζικά από τη χώρα, με τον κίνδυνο της πλήρους απομόνωσης και της πείνας να καραδοκεί, η πορεία προς την καταστροφή μοιάζει χωρίς επιστροφή. Μία ακόμη ανθρωπιστική κρίση βρίσκεται προ των πυλών. Μία ακόμη αφρικανική χώρα, λόγω της ανικανότητας και της διαφθοράς των κυβερνώντων, οδεύει προς το χάος.
Για να καταλάβετε το μέγεθος της οικονομικής καταστροφής απλά σημειώνω ότι κάποτε ένα δολάριο Αμερικής αγόραζε τρία δολάρια Ζιμπάμπουε. Σήμερα αγοράζει 110 χιλιάδες, αν το ανταλλάξετε στην τράπεζα, και μέχρι και 400 χιλιάδες στη μαύρη αγορά. Τα λεφτά της Μονόπολης έχουν περισσότερη αξία.
Το μόνο θετικό στοιχείο είναι ότι, παρόλη την εγκληματικότητα, μαύροι και λευκοί συμβιώνουν ειρηνικά. Είναι τόσο ευγενικοί μεταξύ τους, που ώρες ώρες νιώθει κανείς ότι κάτι άλλο κρύβεται πίσω απ’ αυτή την εικόνα. Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι τόσο οι μαύροι και λευκοί νοτιοαφρικάνοι όσο και οι αντίστοιχοι της Ζιμπάμπουε είναι από τους πιο ευγενείς ανθρώπους που γνώρισα ποτέ. Σαν παλιομοδήτες ευρωπαίοι, είναι σχεδόν πάντα χαμογελαστοί, πάντα πρόθυμοι να βοηθήσουν και δεν τους ενοχλεί καθόλου να δώσουν τη σειρά τους στην ουρά, ας πούμε του αεροδρομίου, σε κάποιον άλλο που επείγεται. Για να το θέσω απλά: δεν έχουν καμία σχεδόν σχέση με τους ανθρώπους της δύσης, κι αυτό, αν μη τι άλλο, είναι ένα ενθαρρυντικό στοιχείο.
Πάντως, οφείλω να ομολογήσω, ότι οι πρώτες αυτές μέρες του ταξιδιού, ξύπνησαν μέσα μου τις ενοχές – τις ενοχές ότι ποτέ δεν έκανα ό,τι στ’ αλήθεια μπορούσα για να βοηθήσω λίγο περισσότερο, για να κάνω έστω και σ’ ένα μικρό και περιορισμένο κύκλο πιο γνωστά τα προβλήματα της περιοχής. Όχι πως θα νοιάζονταν, αλλά αν το έκανα θα ένιωθα ακόμη ένα κάποιο σεβασμό για τον εαυτό μου, που στα χρόνια της εφηβείας και της πρώτης ενηλικίωσης ήταν ένας άνθρωπος πιο καλός, που ενδιαφερόταν και πονούσε περισσότερο για τους άλλους, τους λιγότερο τυχερούς από τον ίδιο.
Αν δεν αλλάξω λοιπόν πάλι γνώμη και δε βαρεθώ, το μπλογκ αυτό από τώρα και στο εξής δε θα είναι μόνο ταξιδιωτικό, αλλά θα μιλά για όλα τα θέματα που αφορούν την αγαπημένη μαύρη ήπειρο: για τους τόπους και τους ανθρώπους της, για τα προβλήματα και τις προοπτικές της, για τις μουσικές και τα έθιμα και την ιστορία της. Είτε μέσα από δικές μου προσωπικές μαρτυρίες, είτε από μαρτυρίες άλλων και μεταφράσεις και συνδέσμους, θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω τον παλμό της περιοχής που τώρα βρίσκομαι, κι όπου σύντομα στο μέλλον σκοπεύω να επιστρέψω. Αλλά, επειδή όπως λένε: «Όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια, οι θεοί γελάνε!» ας κλείσω εδώ αυτό το σημείωμα.